İnsanoğlu hayat yolculuğunda, hemcinsleri ile bir araya gelmeye her zaman ihtiyaç hissetmiştir. Bu durum, tarih boyunca cemaat ve fert ilişkilerini birçok tartışmanın odak noktası haline getirmiştir.
Bütün semavî dinler ve İslamiyet bu konuda da insanoğlunu dengeye davet etmektedir. Kur’an’da Allah’ın ipine sımsıkı sarılın emri ile inananlar bir araya gelmeye davet edilirken ayrılık ve ihtilafın mü’minleri zaafa düşüreceği ihtar edilmektedir.
İnsanlardaki farklılıklar Allah’ın Esma-i Hüsnasının farklı farklı tecellilerinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle cemaat ve tarikatler hür iradeleriyle kendilerini tercih eden ferdlerin kimlik ve karakterlerini muhafaza eden yapılar olmalıdır.
Cemaat ve ferd ilişkisi bu şekilde anlaşıldığı takdirde, her bir insan, ortak maksat ve gayeler denizine dökülen farklı bir nehir haline gelmektedir. Peygamberimiz’in (asm) “Cemaatte rahmet (ayrılıkta azap) vardır” hadisi bu minvalde oldukça anlamlıdır.
İnsanların yalnızlaştığı ve maddeye hapsedildiği günümüzde cemaatlere olan ihtiyaç da artmaktadır. Her türlü fikir ve ideolojinin örgütlü hale geldiği günümüzde dini hizmetlerin ifası maksadıyla teşekkül etmiş sivil topluluklar olan tarikat ve cemaatlerin varlığı, her zamankinden daha fazla önem arz etmektedir.
Dünyevi ve siyasi cereyanlara alet olan, emniyet ve asayişi ihlal eden bazı yapılanmalar üzerinden cemaat ve tarikatler töhmet altında bırakılmamalıdır. Bunula birlikte Allah’ın rızasından başka gayesi olmayan cemaat ve tarikatlerin söz konusu saldırılara mahal vermemek adına gerekli tedbirleri alması gerektiği de gözden kaçırılmamalıdır.
Bu çerçevede insanoğlunun manevî terakkisine hizmet etme gayesindeki cemaat ve tarikatler ahlak, edeb, ilim gibi erdemlerle mücehhez, emniyet ve asayişi muhafaza eden şuurlu mü’minlerin yetiştiği mektepler olmaya devam etmelidir.
Bediüzzaman Said Nursi hazretleri cemaatlerin asıl vazifelerini “Evet, biz bir cemaatiz. Hedefimiz ve programımız, evvelâ kendimizi, sonra milletimizi idam-ı ebedîden ve daimî, berzahî haps-i münferitten kurtarmak ve vatandaşlarımızı anarşilikten ve serserilikten muhafaza etmek” şeklinde ifade etmiştir.
